برند نایک (Nike) یکی از بزرگ‌ترین و محبوب‌ترین برندهای تولید کننده کفش و لباس در دنیا است. در این مقاله می‌خواهیم به معرفی برند نایکی بپردازیم و داستان آن را از ابتدا تا به امروز برای شما شرح دهیم. شاید جالب باشد بدانید که تلفظ صحیح نام این برند نایکی است. با ما همراه باشید تا با داستان شکل گیری و موفقیت این هیولای صنعت کفش و لباس ورزشی بیشتر آشنا شوید.
بنیانگذاران برند نایک
داستان برند نایک با ایجاد Blue Ribbon Sports در سال 1964 و با همکاری دو شخص به نام‌های فیل نایت و بیل بوئرمن آغاز می‌شود. فیل نایت متولد سال 1938 در پورتلند اورگان و بوئرمن متولد 1911 در پورتلند اورگان (تاریخ مرگ: 1999) هستند. بوئرمن قبل از اینکه روی به صنعت پوشاک بیاورد یک مربی حرفه‌ای بوده است. او 31 ورزشگار المپیکی را تمرین داده بود و تعدادی از آن‌ها دارای رکوردهای ماندگاری در فیلد ورزشی خود در کشور آمریکا هستند.
قبل از شروع همکاری این دو نفر، فیل نایت (Phil Knight) درس خود را تازه در دانشگاه اورگان تمام کرده بود و در دانشگاه استنفورد رشته MBA را فرا می‌گرفت. او علاقه خاصی به دومیدانی داشت و تحت نظر مربی خود یعنی بیل بوئرمن (Bill Bowerman) در این رشته فعالیت می‌کرد.
بوئرمن علاقه بسیاری به بهینه سازی کفش‌های دونده‌های خود داشت. او پس از یادگیری یک سری نکات از کفش دوزی محلی، دائما در حال تغییر مدل کفش‌های دونده‌های خود بود. طبق گفته‌های شرکت نایک، فیل نایت اولین دانشجوی او بود که کفش‌های بوئرمن را به پا کرده بود. نایت از دید بوئرمن دونده مهمی نبود، برای همین به نایت پیشنهاد داد که کفش‌های او را به پا کند و به صورت آزمایشی با آن‌ها بدود. نایت این پیشنهاد را پذیرفت و کیفیت کفش‌ها در حدی بود که هم تیمی نایت آن کفش‌ها را گرفت و در ماده 400 متر المپیک 1960 مدال طلا گرفت.
نایت در دانشگاه استنفرد نظریه‌ای را در قالب یک مقاله نوشت که در آن بر تمرکز تولید کفش‌های ورزشی در ژاپن به جای آلمان اسرار می‌کرد. دلیل این نظریه نیز نیروی کار ارزان ژاپن بود. نایت این فرصت را پیدا کرد تا نظریه خود را در سال 1962 با سفر کردن به ژاپن امتحان کند.
نایت پس از بازدید از کارخانه Tiger در شهر کوبه ژاپن، از کیفیت کفش‌های تولیدی آن‌ها حیرت زده شد و قراردادی را با آن‌ها امضا کرد تا کفش‌ها را از ژاپن به آمریکا بفرستند.
بوئرمن از این ایده نایت حمایت کرد و با همکاری او در سال 1964 یک شرکت به اسم Blue Ribbon Sports که هرکدام 50 درصد از آن را در اختیار داشتند تاسیس کردند.
تاریخچه برند نایک
فیل نایت پس از تأسیس Blue Ribbon Sports، کفش‌هایی که وارد کرده بود را در پشت ماشین خود به فروش می‌رساند. او خیلی سریع متوجه شد که تقاضا برای این کفش‌ها بسیار زیاد است. کفش‌های وارداتی او از قیمت کمتر و کیفیت بیشتری نسبت به رقبای آن زمان یعنی برند ADDYY (آدیداس) و PUMSY (پوما) داشتند.
در سال 1965، بوئرمن از ابتکار خود دوباره استفاده کرد و طرح جدیدی را به شرکت Tiger پیشنهاد کرد. در این طرح بالشتک‌های داخلی درون کفش دوخته می‌شدند و لاستیک و اسفنج نرمی در قسمت جلو پا و بالای پاشنه پا قرار می‌گرفت، همچنین از یک اسفنج سخت در وسط و پایین کفش به کار گرفته شد. این طرح هم یک موفقیت بسیار بزرگ بود و هم شروع منازعه‌ای بین Blue Ribbon Sportsو شرکت Tiger بود. این مدل Tiger Cortez نام داشت و در سال 1967 به بازار آمد و به دلیل راحتی و زیبایی که داشت به سرعت محبوبیت بالایی را به دست آورد.
هر چند بعد از این موفقیت روابط Blue Ribbon Sports و Tiger به هم خورد. فیل نایت ادعا کرد که این شرکت ژاپنی به دنبال راهی بود که از قرارداد انحصاری خود با آن‌ها خارج شود و به دنبال راهی برای نابودی Blue Ribbon Sports می‌گشتند. شرکت Tiger نیز ادعا می‌کرد که شرکت Blue Ribbon Sports کفش آن‌ها را که Tiger Cortez نام داشت با نام تجاری نایک (Nike) به بازار ارائه کرده است.
بالاخره این دو شرکت در سال 1971 قطع همکاری کردند و با رای یک قاضی هر دو شرکت توانستند این مدل کفش را با نام تجاری مدنظر خودشان به فروش برسانند. پس از جدایی از Tiger (امروزه این شرکت تحت نام Asics فعالیت می‌کند)، شرکت Blue Ribbon Sports نیز نان خود را به Nike تغییر داد. ابتدا فیل نایت می‌خواست نام جدید برند را به Dimension6 تغییر دهد، اما یکی از شرکای او با دیدن خواب الهه پیروزی یونان که نایک نام داشت، این اسم را برای برند انتخاب کردند. در اینجا بود که برند جدید به یک لوگو مخصوص به خود نیاز پیدا کرد.
فلسفه لوگو برند نایک
آن‌ها از یک دانشجو به نام کارولین دیویس کمک گرفتند تا لوگویی را برای آن‌ها طراحی کند. او نیز با دستمزدی در حدود 2 دلار در ساعت و مجموعا 35 دلار لوگوی نایک را با الهام از بال فرشته یونانی نایک طراحی کرد. در سال 1983 با شکوفایی برند نایک، فیل نایت مهمانی را برای کارولین دیویس ترتیب داد و 500 سهام از شرکت را به او بخشید. امروزه ارزش این سهام‌ها چیزی در حدود یک میلیون دلار تخمین زده می‌شوند.
توسعه شرکت نایک
شرکت نایک پس از تاسیس در تاریخ 30 می 1971 موفقیت خود را ادامه داد. این امر ابتدا با فروش کفش‌های Tiger Cortez حاصل شد و سپس با طراحی ابتکاری Waffle توسط بوئرمن ادامه پیدا کرد.
این اتفاق از صبح یک روز معمولی که بوئرمن منتظر صبحانه خودش بود شکل گرفت. بوئرمن درحالی که به فکر کشش بیشتر برای کفش‌های دویدن بود چشمش به شیارهای موجود در وافلی که همسرش درست کرده بود افتاد.
او سریعا دست به کار شد و مقداری اورتان ذوب شده را درون دستگاه ریخت. بوئرمن اینقدر ذوق زده بود که فراموش کرده بود سطح دستگاه را چرب کند و کل مواد به آن چسبید. سپس با کمک دستگاهی دیگر و انجام مراحل به شکلی اصولی‌تر، مدل Waffle Trainer متولد شد. این کفش به یک موفقیت بسیار بزرگ تبدیل شد. این شرکت که از ابتدا رشد قوی و مداومی را به خود دیده بود توانست در IPO سال 1980 سهام خود را به سرعت به فروش برساند و نایت را به یک میلیونر با سهام 178 میلیون دلاری تبدیل کند.
از آن زمان به بعد این شرکت تنها در حال رشد بوده و با استفاده از کمپین‌های تبلیغاتی هوشمندانه برند خود را قوی‌تر کرده است. در یک کمپین تبلیغاتی در سال 1988 بود که جمله معروف “Just Do It” را برای اولین بار استفاده کردند. (ظاهرا این جمله از آخرین سخنان یک قاتل آمریکایی به اسم گری گیلمور قبل از تیر باران شدن الهام گرفته شده است)
و کلام آخر
در حال حاضر شرکت نایک یکی از پرطرفدار ترین و محبوب ترین شرکت ها در حوزه کفش و لباس ورزشی به شمار می رود و مناسب ترین محصولات را در حوزه های مربوطه ارائه می دهد .